Microplastics en hoogsensitiviteit: verborgen impact op je gezondheid

Elke week krijg je ongemerkt zo’n 5 gram microplastics binnen – ongeveer het gewicht van een creditcard. Nieuw onderzoek laat zien dat deze deeltjes niet alleen in je bloed en organen terechtkomen, maar nu ook in menselijke hersenen zijn aangetroffen. Wetenschappers ontdekten dat de concentratie microplastics de afgelopen jaren flink is toegenomen, en vooral bij mensen met neurologische aandoeningen, zoals dementie, werden opvallend hogere hoeveelheden gevonden. Wat betekent dit voor jou als hoogsensitief persoon? HSP’s ervaren vaak al meer prikkels uit hun omgeving – en deze onzichtbare plasticdeeltjes kunnen mogelijk bijdragen aan brain fog, vermoeidheid en overprikkeling. In deze blog lees je hoe microplastics je gezondheid beïnvloeden en – vooral – hoe je je blootstelling eenvoudig kunt verminderen.

Microplastics en je gezondheid: waarom je meer binnenkrijgt dan je denkt

Je ziet ze niet, je proeft ze niet, maar ze zitten overal. Microplastics – piepkleine deeltjes plastic – komen via voedsel, water en zelfs de lucht ongemerkt je lichaam binnen. En nee, dit is geen vergezocht doemscenario, maar harde wetenschap. Onderzoeken tonen aan dat de gemiddelde persoon wekelijks zo’n 5 gram microplastics binnenkrijgt – ongeveer het gewicht van een creditcard. Maar hoe gebeurt dit precies?

Waar komen microplastics in je lichaam vandaan?

Microplastics ontstaan op verschillende manieren. Sommige zijn het resultaat van slijtage (zoals rubberdeeltjes van autobanden die in het milieu terechtkomen), andere worden bewust toegevoegd aan producten zoals cosmetica en schoonmaakmiddelen. De belangrijkste bronnen zijn:

• Voedsel: Microplastics zijn aangetroffen in vis, zeevruchten, zout, honing, suiker en zelfs groenten en fruit. Plastic verpakkingen spelen hierin een grote rol: onderzoek toont aan dat voeding in plastic verpakkingen tot 22 keer meer microplastics kan bevatten dan onverpakte voeding.
• Drinkwater: Zowel kraanwater als flessenwater bevat microplastics. Uit een studie bleek dat flessenwater twee keer zoveel microplastics bevat als kraanwater, waarschijnlijk doordat de plastic flessen zelf kleine deeltjes afgeven.
• Lucht: Ja, je ademt microplastics in. Onderzoekers vonden plastic vezels in binnenlucht, afkomstig van kleding, meubels en stof. Vooral synthetische stoffen zoals fleece en polyester laten bij elke wasbeurt en slijtage plasticdeeltjes los.
• Cosmetica en verzorgingsproducten: Veel scrubs, tandpasta’s en make-up bevatten minuscule plastic bolletjes (vaak aangeduid als polyethyleen (PE) of polypropyleen (PP) op de ingrediëntenlijst). Deze spoel je direct door het afvoerputje, waar ze in het milieu en uiteindelijk weer in de voedselketen belanden.

Wat doen microplastics (wat richten ze voor schade aan) in je lichaam?

Microplastics zijn niet alleen overal om ons heen, maar ook steeds vaker ín ons lichaam terug te vinden. Wetenschappelijke studies hebben aangetoond dat microplastics inmiddels aanwezig zijn in:

• het bloed
• de longen
• de lever
• de darmen
• en recent zelfs in menselijke hersenen

De impact van microplastics op je gezondheid

Wat betekent het eigenlijk voor je lichaam als je continu microplastics binnenkrijgt? Hoewel onderzoek nog loopt, laten de eerste resultaten weinig aan de verbeelding over. Deze plasticdeeltjes zijn namelijk niet zomaar passieve indringers – ze kunnen op verschillende manieren schade aanrichten. Van hormonale verstoringen tot chronische ontstekingen en zelfs invloed op je zenuwstelsel. Vooral als je hoogsensitief bent, kan dit een extra belasting zijn.

1. Hormonen uit balans: minder energie, meer stemmingswisselingen

Veel plastic bevat BPA’s en ftalaten, chemische stoffen die je hormoonhuishouding verstoren. Deze stoffen gedragen zich als nep-hormonen en kunnen je natuurlijke balans flink in de war schoppen. Vooral bij vrouwen kan dit zorgen voor menstruatieklachten, stemmingswisselingen, slaapproblemen en vermoeidheid.

Je hormonen bepalen grotendeels hoe je je voelt. Denk aan oestrogeen en progesteron, die invloed hebben op je energie, stemming en mentale scherpte. Als deze uit balans raken door de constante blootstelling aan plastics, kun je dat merken aan:

• een korter lontje of sneller emotioneel zijn
• minder energie, zelfs als je goed slaapt
• brain fog en moeite om helder te denken
• PMS-klachten die erger lijken te worden

Voor HSP’s, die vaak al gevoeliger zijn voor hormonale schommelingen en externe prikkels, kan dit net dat extra zetje zijn dat zorgt voor meer overprikkeling en minder veerkracht.

2. Chronische ontstekingen: de sluimerende energievreter

Microplastics activeren je immuunsysteem, omdat je lichaam ze niet herkent en ze als indringers ziet. Dit zorgt voor een constante, lichte ontstekingsreactie, ook wel laaggradige ontsteking genoemd. Dit type ontsteking voel je misschien niet direct, maar kan op de lange termijn een enorme impact hebben op je lichaam en energie.

Laaggradige ontsteking wordt in verband gebracht met:

• vermoeidheid (die niet weggaat, zelfs niet met meer slaap)
• darmklachten zoals een opgeblazen gevoel of een onrustige buik
• pijnlijke gewrichten en stijve spieren
• auto-immuunproblemen, waarbij je lichaam zichzelf aanvalt

HSP’s hebben vaak een actiever zenuwstelsel, wat betekent dat ze gevoeliger kunnen zijn voor deze ontstekingsreacties. Misschien merk je dat je sneller moe bent, dat je lijf niet goed herstelt na een drukke dag, of dat je sneller overprikkeld raakt door dingen die je vroeger moeiteloos kon handelen.

3. Microplastics in je hersenen: waarom je hoofd ‘vol’ voelt

Recent onderzoek laat zien dat microplastics niet alleen in je bloed en organen terechtkomen, maar ook in de hersenen. En dat is verontrustend, want je hersenen zijn dé plek waar prikkelverwerking, focus en stressregulatie samenkomen.

Deze plasticdeeltjes kunnen mogelijk:

• de bloed-hersenbarrière verstoren, waardoor schadelijke stoffen makkelijker je brein bereiken
• oxidatieve stress veroorzaken, wat schade aan hersencellen kan geven
• de balans van neurotransmitters beïnvloeden, wat kan leiden tot stemmingswisselingen en concentratieproblemen

Het resultaat? Brain fog, moeite met focussen, sneller overprikkeld raken en een constant zwaar gevoel in je hoofd.Dit verklaart mogelijk waarom sommige mensen – en vooral HSP’s – zo sterk reageren op toxische stoffen in hun omgeving. Je hersenen krijgen simpelweg te veel prikkels te verwerken.

Geen paniek: je hoeft niet in een glazen bubbel te leven

Ik wil je niet onnodig bang maken of het ingewikkelder laten klinken dan nodig is. We leven nu eenmaal in een wereld waarin plastic overal is – dat ga je niet van de ene op de andere dag veranderen. En nee, je hoeft echt niet direct al je pannen, kleding en waterflessen de deur uit te doen.

Wat wél helpt, is bewustwording. Weten waar microplastics zitten en welke kleine aanpassingen je kunt maken zonder dat het je hele leefstijl overhoop gooit. Het gaat niet om perfectie, maar om slimme keuzes maken die je lichaam minder belasten. En dat kan verrassend simpel zijn.

In het volgende deel geef ik je praktische, haalbare stappen waarmee je je blootstelling aan microplastics kunt verminderen – zonder dat je je dagelijkse leven compleet hoeft om te gooien. 🙂

5 simpele manieren om minder microplastics binnen te krijgen!

Je hoeft niet in een plasticvrije bubbel te leven om je blootstelling aan microplastics te verminderen. Met een paar simpele aanpassingen kun je al een groot verschil maken. Hier zijn vijf praktische en haalbare stappen die je vandaag nog kunt toepassen:

1. Drink uit RVS of glas in plaats van plastic

Plastic drinkflessen en koffiebekers laten microplastics los in je drinken, vooral als ze aan hitte worden blootgesteld. Kies daarom voor een RVS of glazen waterfles en neem je eigen herbruikbare koffiebeker mee als je ergens koffie haalt. Dit scheelt niet alleen plastic afval, maar ook onnodige blootstelling aan microplastics.

2. Zet verse thee in plaats van theezakjes

Veel theezakjes zijn niet zo onschuldig als ze lijken – ze bevatten plastic vezels die in heet water loslaten. Onderzoek laat zien dat één theezakje wel miljarden microplastics kan afgeven aan je thee. Kies daarom voor losse thee in een roestvrijstalen theezeefje of een herbruikbaar stoffen theezakje. Beter voor je gezondheid én lekkerder van smaak!

3. Vermijd plastic verpakkingen voor eten en drinken

Voeding in plastic verpakkingen bevat vaak honderden keren meer microplastics dan vers voedsel. Vooral bewerkte producten in plastic bakjes of folie zijn berucht. Waar mogelijk:

• Kies voor vers: groenten en fruit zonder plastic verpakking.
• Bewaar eten in glas of RVS in plaats van plastic bakjes.
• Laat geen warme gerechten of drinken in plastic zitten – hitte versnelt het loslaten van plastic deeltjes.

4. Filter je water

Microplastics zitten niet alleen in flessenwater, maar ook in kraanwater. Een goede waterfilter kan helpen om een groot deel van deze deeltjes te verwijderen. Let op: niet alle filters werken hiervoor, maar omgekeerde osmose-filters en bepaalde actieve koolfilters kunnen microplastics uit je drinkwater halen.

5. Kies natuurlijke stoffen in kleding en beddengoed

Elke keer dat je synthetische kleding wast (zoals polyester, fleece of elastaan), komen er microplastics vrij die in het water en uiteindelijk in je lichaam belanden. Wat je kunt doen:

• Kies vaker voor natuurlijke materialen zoals katoen, linnen en wol.
• Gebruik een Guppyfriend-waszak als je synthetische stoffen wast – deze vangt microvezels op voordat ze in het water belanden.
• Laat je kleding aan de lucht drogen in plaats van de droger, omdat wrijving ook microvezels loslaat.

Begin klein, maar doe iets
Je hoeft echt niet van de ene op de andere dag perfect plasticvrij te leven. Maar elke stap die je zet, verlaagt je belasting en helpt je lichaam. Begin met één of twee veranderingen die makkelijk voor je zijn en bouw van daaruit verder. Je lijf (en de planeet) zullen je dankbaar zijn. 🙂

Wil je je gezondheid écht verbeteren?

Als je vaak last hebt van onverklaarbare vermoeidheid, brain fog of hormonale klachten, dan is het natuurlijk nooit alleen plastic dat de boosdoener is. Microplastics zijn maar één stukje van de puzzel – jouw lichaam verdient een bredere aanpak.

In mijn gratis webinar “Van een onbetrouwbaar lijf naar fitter dan ooit” leer je hoe je:

– De verborgen oorzaken van je klachten herkent
– Je energie en gezondheid meetbaar kunt verbeteren
– Praktisch aan de slag gaat, zonder overweldigd te raken

Meld je hier aan en zet vandaag nog de eerste stap naar een gezonder, sterker lichaam!

Wetenschappelijke onderbouwing

Onderzoek naar de invloed van microplastics op de menselijke gezondheid is nog volop in ontwikkeling, maar de eerste resultaten wijzen op mogelijke gezondheidsrisico’s. Studies tonen aan dat microplastics in het bloed, de longen, de darmen en zelfs de hersenen kunnen worden aangetroffen. Daarnaast is er bewijs dat microplastics een rol kunnen spelen bij:

• Hormonale verstoring: Veel plastics bevatten BPA’s en ftalaten, stoffen die bekendstaan als endocriene disruptoren en invloed kunnen hebben op de hormoonhuishouding.
• Laaggradige ontstekingen: Microplastics kunnen een immuunrespons activeren, wat kan leiden tot chronische ontstekingen die in verband worden gebracht met vermoeidheid en andere gezondheidsklachten.
• Zenuwstelsel en hersenfunctie: Recente studies hebben microplastics in de hersenen aangetroffen, wat vragen oproept over de mogelijke impact op prikkelverwerking, concentratie en neurologische gezondheid.

Hoewel de langetermijneffecten nog niet volledig in kaart zijn gebracht, wijzen deze bevindingen erop dat het beperken van blootstelling aan microplastics een verstandige keuze is voor iedereen, en mogelijk nog relevanter voor mensen met een gevoelig zenuwstelsel, zoals hoogsensitieve personen.

Disclaimer: Deze blogpost vertegenwoordigt mijn persoonlijke mening en standpunt als gezondheidsexpert en biedt geen medisch advies. Raadpleeg altijd een gekwalificeerde zorgverlener voor persoonlijke gezondheidsvragen.