Hoogbegaafd en burn-out: wat werkt er wel?

Als je hoogbegaafd bent, heb je een verhoogde kans op een burn-out. Hier weet ik alles van, want ik als hoogbegaafde vrouw kwam ook in een burn-out terecht. Hoe komt het dat je meer kans hebt op een burn-out en waarom werkt een reguliere behandeling vaak averechts? In deze blog lees je dit allemaal! Daarnaast vertel ik ook wat wel werkt en deel ik een succesverhaal.

Waarom heb je meer kans op een burn-out als je hoogbegaafd bent?

Bij een burn-out ben je volledig uitgeput en niet meer in staat om normaal te functioneren, zowel mentaal als fysiek. Chronische vermoeidheid, slecht slapen, en hoofdpijn zijn vaak voorkomende symptomen. Als je hoogbegaafd bent, ben je extra vatbaar voor een burn-out. Je hebt als je hoogbegaafd bent zo’n twee tot drie keer meer kans op een burn-out. Dit komt door een combinatie van verschillende factoren die hun unieke manier van denken en voelen beïnvloeden:

• Verhoogde gevoeligheid en overprikkeling: hoogbegaafden ervaren prikkels intenser, wat sneller kan leiden tot overbelasting. Deze constante stroom van stimuli kan vermoeidheid en lichamelijke klachten zoals spierpijn of spanning veroorzaken. Je kunt hier meer over lezen in mijn blog hoogbegaafd en hoogsensitief gaan vaak samen.

• Perfectionisme en hoge verwachtingen: de neiging om altijd het beste te willen presteren, gecombineerd met vaak onrealistische verwachtingen van zichzelf. Dit zorgt voor voortdurende stress, wat op termijn kan leiden tot burn-out.

• Moeite met het stellen van grenzen: hoogbegaafden vinden het vaak lastig om ‘nee’ te zeggen en hun grenzen te bewaken. Dit leidt vaak tot overwerken, verveling door onderstimulatie of juist overprikkeling, en uiteindelijk mentale en fysieke uitputting.

Deze combinatie van factoren maakt je als je hoogbegaafd bent bijzonder kwetsbaar voor een burn-out. De (h)erkenning van de symptomen is essentieel voor een eerste stap naar een goed herstel.

Wat doet een burn-out met je lichaam?

Een burn-out heeft ingrijpende gevolgen op je lichaam. Hieronder vind je veel voorkomende lichamelijke klachten die vaak samengaan met een burn-out.

Verhoogde cortisol- en stressniveaus

Bij een burn-out blijft je lichaam in een ‘altijd aan’-modus, waardoor het moeilijk wordt om te ontspannen en te herstellen. Dit voortdurende gevoel van paraatheid put je bijnieren uit en houdt je lichaam in een constante staat van alertheid, wat op lange termijn kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen zoals hoge bloeddruk, hartklachten, en chronische vermoeidheid.

Hormonale klachten

• PMS (Premenstrueel Syndroom): een groep symptomen die optreden in de week of twee voor je menstruatie, zoals stemmingswisselingen, vermoeidheid, en lichamelijke klachten zoals opgeblazen gevoel en pijnlijke borsten.

• PCOS (Polycysteus Ovarium Syndroom): een hormonale aandoening die bij vrouwen onregelmatige menstruaties, overmatige haargroei, acne, en gewichtsproblemen kan veroorzaken. Het kan ook invloed hebben op je vruchtbaarheid.

Verslechterde darmgezondheid

De stress van een burn-out kan de verbinding tussen je darmen en hersenen verstoren, wat invloed heeft op je stemming, mentale helderheid, en algehele welzijn. Dit kan leiden tot symptomen zoals opgeblazen gevoel, buikpijn, krampen, misselijkheid, constipatie, diarree, overmatig boeren, rommelende darmen, en zelfs voedselintoleranties.

Gewichtstoename 

Door hormonale onbalans en verhoogde stress kan je lichaam meer vet opslaan, wat vaak leidt tot gewichtstoename. Dit extra gewicht kan de fysieke en mentale belasting van een burn-out verder vergroten, wat het herstelproces bemoeilijkt.

Welke behandeling helpt niet voor iemand die hoogbegaafd is met een burn-out?

Ben je hoogbegaafd en heb je een burn-out? Dan werken waarschijnlijk de traditionele behandelingen zoals rust nemen en standaardtherapieën vaak niet voldoende zijn om je echt te helpen herstellen. Deze benaderingen richten zich vaak alleen op het bestrijden van symptomen en negeren de onderliggende oorzaken die specifiek zijn voor hoogbegaafden. Als je jezelf blijft pushen om aan je eigen hoge verwachtingen te voldoen, kan dit zelfs leiden tot een diepere burn-out. Simpelweg rust nemen of meditatie op een yogamatje kan voor jou juist contraproductief zijn; het voelt misschien alsof je to-do lijstjes alleen maar groter worden in je hoofd, terwijl je bewust bent van elke vingervlek op het raam en je nutteloos voelt in je pogingen om te ontspannen. Daarom is het essentieel om een aanpak te vinden die echt bij je past en ook helpt om een bore-out te voorkomen. Een bore-out ontstaat wanneer je je voortdurend verveelt en onvoldoende uitdaging hebt in je werk of leven, wat leidt tot dezelfde uitputtingsklachten als een burn-out.

Wat werkt er wel voor hoogbegaafden met een burn-out?

Voor hoogbegaafden met een burn-out is een aanpak nodig die verder gaat dan standaardoplossingen en zich richt op persoonlijke bewustwording en acceptatie. Zelfinzicht en het accepteren van je hoogbegaafdheid vormen de basis voor herstel.

• Effectieve prikkelregulatie en grenzen bewaken: mindfulness en meditatie kunnen helpen om overprikkeling te verminderen. Het vinden van een balans tussen stimulatie en rust is enorm belangrijk. Dit betekent dat je voldoende uitdaging zoekt zonder jezelf te overbelasten. Leren grenzen te stellen en ‘nee’ te zeggen is een belangrijk onderdeel hiervan, zodat je je eigen grenzen beter kunt bewaken.

• Kleine stapjes samen met iemand die meedenkt: daarnaast werkt het voor jou misschien beter om dagelijks kleine stappen te zetten, zoals een wandeling maken met of zonder muziek of een podcast, of een kop thee drinken met een goed boek. Je hebt behoefte aan iemand die met je meedenkt, die je vragen en gedachtenstroom begrijpt en persoonlijk met je meewerkt. Groepshulp kan te traag of te oppervlakkig aanvoelen, en je wilt juist meer verdieping, onderbouwing, en uitleg.

• Een integrale of holistische aanpak is effectiever: hierbij wordt niet alleen één aspect van je leven aangepakt, maar alles wat je eet, doet, en denkt onderdeel wordt van een nieuwe leefstijl. Dit betekent dat je in beweging komt op verschillende vlakken en jezelf blijft uitdagen om elke dag 1% beter te worden. Het combineren van voeding, beweging, en ontspanning zorgt ervoor dat je op een duurzame manier kan herstellen en groeien. Kijken naar de juiste supplementen is ook heel belangrijk, bijvoorbeeld omega 3 visolie. 

Ben je benieuwd naar mijn effectieve traject voor hoogbegaafde vrouwen met energieklachten en andere lichamelijke symptomen? Bekijk dan mijn pagina over A change traject! Je bent altijd welkom voor een gratis telefonische of online leefstijlgesprek, waarbij ik je gelijk tips geef en meer vertel over mijn programma bij o.a. een burn-out. 

Hoogbegaafd, burn-out en hoogsensitief: succesverhaal

Mevrouw S. (33 jaar) kwam bij mij nadat ze al een jaar in een burn-out zat. Ze was hoogsensitief, hoogbegaafd, overprikkeld, en had haar werk opgezegd. Ondanks eerdere pogingen om te herstellen, waaronder loopbaancoaching en sporten onder begeleiding van een fysiotherapeut, kwam ze niet verder. Bij mij onderging ze een intolerantietest, een omega 3-test, en een uitgebreid leefstijlgesprek. Al na een maand voelde ze zich beter, en enkele maanden later gaf ze aan nooit verwacht te hebben zich weer zo goed te voelen. Ze staat nu vol energie op, geniet van de opvoeding van haar kinderen, en durft weer te dromen om aan het werk te gaan. De brain fog is verdwenen, en hoewel ze besefte dat haar oude baan niet meer bij haar past, is ze begonnen aan een nieuwe opleiding, zelfs met jonge kinderen thuis. Ze durft nu met zekerheid te zeggen dat haar burn-out voorbij is. Hoewel ze tijdens therapie al had geleerd om met overprikkeling om te gaan, heeft ze bij mij veel geleerd over voeding, leefstijl en darmgezondheid, wat een enorme bijdrage heeft geleverd aan haar herstel.

Conclusie effectieve aanpak voor hoogbegaafde vrouwen met een burn-out

De meest effectieve aanpak voor hoogbegaafde vrouwen met een burn-out is een holistische benadering die zowel de mentale als fysieke aspecten van hun welzijn aanpakt. Dit betekent niet alleen focussen op rust en herstel, maar ook op het begrijpen en reguleren van hun specifieke gevoeligheden en stressoren. Zelfinzicht, acceptatie van hun hoogbegaafdheid, en het ontwikkelen van strategieën om prikkels effectief te reguleren, zijn cruciaal. Daarnaast speelt het aanpassen van leefstijlgewoonten, zoals voeding, beweging, en darmgezondheid, een essentiële rol in het herstelproces. Door een op maat gemaakte, integrale behandeling te volgen die deze elementen combineert, kunnen hoogbegaafde vrouwen niet alleen herstellen van een burn-out, maar ook sterker en veerkrachtiger terugkomen.

Ben je benieuwd naar mijn effectieve traject voor hoogbegaafde vrouwen met een burn-out? Plan dan een gratis telefonisch of online leefstijlgesprek met mij. Neem vandaag nog de eerste stap naar je herstel!

Studies over hoogbegaafdheid in combinatie met burn-out

1. Elshof, A.A. (2016). Gifted and burnout in the workplace: A mixed methods study. Master thesis. Nijmegen: Radboud University. 
2. Van der Meer, T., van der Velde, A., van der Beek, I., van der Beek, R., van Veldhoven, M., van der Heijden, J., van den Berg, J., & van den Heuvel, M. (2022). Omega-3 fatty acid supplementation for the treatment of burnout: A randomized controlled trial. Nutrients, 14(10), 2779.

3. de Bruin, M.A., van de Ven, M.M., van der Heijden, J., van den Heuvel, M., van den Berg, J., van der Horst, M.G.E., & van der Beek, A.B.G.M. (2022). Omega-3 fatty acid supplementation for the treatment of depression, anxiety, and sleep disturbances in burnout: A randomized controlled trial. Depression and Anxiety, 39(1), 23815. 

Disclaimer: Deze blogpost vertegenwoordigt mijn persoonlijke mening en standpunt als gezondheidsexpert en biedt geen medisch advies. Raadpleeg altijd een gekwalificeerde zorgverlener voor persoonlijke gezondheidsvragen.