Hoogbegaafd en hoogsensitief gaan vaak samen: hoe zit dat?
Hoogbegaafdheid (HB) en hoogsensitiviteit (HSP) zijn twee verschillende eigenschappen, maar ze hebben veel gemeen. Volgens onderzoek van professor Elke van Hoof is zelfs 87% van de hoogbegaafde volwassenen ook hoogsensitief. Zelf denk ik dat elke hoogbegaafde in meer of mindere mate hoogsensitief is. Wat betekent het eigenlijk om hoogbegaafd en hoogsensitief te zijn, en hoe zijn deze twee eigenschappen met elkaar verbonden? In deze blog ontdek je meer over de relatie tussen HB en HSP en hoe deze combinatie je mentale en fysieke gezondheid kan beïnvloeden. Ik deel ook een aantal succesverhalen en we sluiten af met praktische leefstijltips om direct je klachten te verminderen
De connectie tussen hoogbegaafdheid en hoogsensitiviteit
Zo’n 87% van de hoogbegaafde mensen is ook hoogsensitief. Dit komt doordat beide eigenschappen voortkomen uit een gevoelig zenuwstelsel dat snel en intens werkt. Dit betekent dat je hersenen niet alleen snel en diepgaande informatie verwerken, maar ook sterker reageren op prikkels uit je omgeving. Hierdoor merk je subtiele details op en begrijp je complexe concepten snel, wat bij hoogbegaafdheid hoort. Tegelijkertijd maakt diezelfde gevoeligheid je ook gevoeliger voor geluid, licht, emoties en andere prikkels, wat typisch is voor hoogsensitiviteit. Samengevat ontstaat de combinatie van hoogbegaafdheid en hoogsensitiviteit doordat je zenuwstelsel zowel snel als gevoelig reageert op alles om je heen.
Wat is hoogbegaafdheid?
Hoogbegaafdheid (HB) verwijst naar een bovengemiddeld intelligentieniveau (IQ) en komt voor bij ongeveer 2 tot 3% van de bevolking. Het gaat vaak gepaard met een sterke innerlijke drang om doelen te bereiken en een grote creativiteit.
Als hoogbegaafde vrouw herken je jezelf mogelijk in de volgende kenmerken:
- Je legt de lat hoog voor jezelf en streeft naar perfectie.
- Je hebt een sterke neiging tot diepgaande discussies.
- Je hebt een scherp oog voor de gevoelens van anderen.
- Je reflecteert veel op je eigen gedrag en bent pijnlijk eerlijk.
Deze eigenschappen kunnen soms gepaard gaan met uitdagingen zoals uitstelgedrag, slaapproblemen en gevoelens van uitputting.
Wat is hoogsensitiviteit?
Hoogsensitiviteit, ook wel hooggevoeligheid of HSP genoemd, is het vermogen om subtiele prikkels intenser te ervaren. Naar schatting komt het bij ongeveer 15 tot 20% van de bevolking voor. Mensen die hoogsensitief zijn, hebben vaak een diepe emotionele respons en kunnen overprikkeld raken in een drukke of stressvolle omgeving.
Als hoogsensitief persoon herken je jezelf mogelijk in de volgende kenmerken:
- Je ervaart emoties intenser en reageert sterk op subtiele prikkels.
- Je raakt snel overprikkeld in drukke of chaotische situaties.
- Je hebt een scherp oog voor de sfeer en stemming van je omgeving.
- Je neemt tijd om prikkels te verwerken en zoekt regelmatig rust.
Deze eigenschappen kunnen soms leiden tot uitdagingen zoals vermoeidheid, stress en de behoefte aan regelmatige momenten van stilte.
De invloed van hoogbegaafdheid en hoogsensitiviteit op je dagelijkse leven
De combinatie van hoogbegaafdheid (HB) en hoogsensitiviteit (HSP) kan een grote impact hebben op je dagelijks leven, met zowel voordelen als uitdagingen.
- Overprikkeling kan lichamelijke klachten veroorzaken: hoewel je complexe gedachten snel kunt verwerken en diep kunt inleven in situaties, kan mentale overprikkeling door intense emoties of complexe problemen leiden tot lichamelijke klachten, zoals vermoeidheid, spijsverteringsproblemen en hormonale klachten.
- Inlevingsvermogen kan ook zorgen voor misverstanden: in relaties is diepe empathie vaak een zegen, omdat je je goed kunt inleven in anderen. Maar je intense beleving van emoties kan ook problemen veroorzaken. Soms voel je andermans emoties sterker dan zijzelf, wat kan leiden tot misinterpretaties van hun intenties of gevoelens.
- Hoge verwachtingen kunnen stress veroorzaken: op het werk kunnen je creativiteit en snelle denkkracht je laten uitblinken, maar de druk om aan hoge verwachtingen te voldoen kan stress veroorzaken. Deze combinatie kan ook je persoonlijke groei stimuleren, omdat je voortdurend op zoek bent naar betekenis en zelfverbetering, maar het kan ook moeilijk zijn om balans te vinden tussen je gevoeligheid en je ambitieuze doelen.
Hoogsensitiviteit is niet alleen mentaal, maar ook fysiek
Als hoogsensitieve vrouw heb je een gevoeliger zenuwstelsel, wat betekent dat je lichaam sterker reageert op externe factoren. Dit kan zich uiten in verschillende lichamelijke klachten, zoals vermoeidheid, spijsverteringsproblemen, hormonale schommelingen, hoofdpijn, overprikkeling en moeite met afvallen. Daarnaast ben je vatbaarder voor intoleranties en allergieën. Er is een directe link tussen mentale en fysieke overprikkeling; wanneer je mentaal overprikkeld bent, reageert je lichaam hierop met fysieke symptomen, wat de vicieuze cirkel van overprikkeling in stand houdt.
Darmen zijn vaak uit balans bij een hoogsensitief lijf
De verbinding tussen je darmen en hersenen speelt hierbij een cruciale rol. Een verstoring in je darmgezondheid kan mentale overprikkeling veroorzaken, wat vervolgens je darmgezondheid verder verslechtert. Dit onderstreept het belang van een holistische aanpak bij het vinden van een geschikte leefstijl. Een hoogsensitief lichaam laat zich voelen door symptomen zoals vermoeidheid, buikklachten, en een verhoogde gevoeligheid voor medicatie en hormonale schommelingen.
Waarom is een gezonde leefstijl zo belangrijk bij mensen die hoogbegaafd en hoogsensitief zijn?
Voor mensen met HB en HSP is het van groot belang om een gezonde leefstijl te ontwikkelen. Gezonde voeding die past bij jou, regelmatige lichaamsbeweging en voldoende rust kunnen helpen om zowel mentale als fysieke overprikkeling te verminderen. Ook kan het aanpassen van je leefstijl bijdragen aan het doorbreken van de vicieuze cirkel van overprikkeling en vermoeidheid. Het is essentieel om te leren luisteren naar je lichaam, je grenzen te herkennen, en op tijd in te grijpen om verdere overprikkeling te voorkomen.
Succesverhalen hoogbegaafd en hoogsensitief
Hieronder kun je twee succesverhalen lezen van vrouwen die zowel hoogbegaafd als hoogsensitief zijn en diverse gezondheidsklachten hadden toen ze bij mij kwamen voor een traject.
Hoogbegaafd, hoogsensitief en PCOS
Mevrouw K. (39 jaar), hoogsensitief en hoogbegaafd, volgde een traject van drie maanden met zes gesprekken. We begonnen met een uitgebreid leefstijlgesprek waarin we eerst haar diëten en overtuigingen over voeding onder de loep namen. Ze at bijna niets meer omdat ze geloofde dat veel voedsel schadelijk was, gebaseerd op theorieën die ze had geleerd. Mevrouw K. heeft ook PCOS, wat ze als excuus gebruikte voor haar overgewicht. Zelfs haar kinderen zeiden: “Mama is zo dik omdat ze PCOS (Polycysteus Ovarium Syndroom) heeft. Ze heeft een zieke baarmoeder en kan hier niks aan doen.”
Dit hebben we in de coachgesprekken aangepakt, waarna ze snel vooruitgang boekte. Ze is nu 12 kg kwijt en valt voor het eerst in haar leven af op een gezonde manier in plaats van met een crashdieet. Haar energieniveau is aanzienlijk verbeterd; waar ze aan het begin van het traject nog moeite had met 5 minuten wandelen, kan ze nu 5 kilometer wandelen, zelfs in de bergen. Dit is een enorme overwinning, gezien het feit dat haar overgewicht en lage energieniveau in het begin nog voor spierpijn zorgden na slechts een korte wandeling. In slechts 3-4 maanden heeft ze een indrukwekkende vooruitgang geboekt.
Hoogbegaafd, hoogsensitief en overgewicht
Mevrouw M. (45 jaar), hoogsensitief en hoogbegaafd, kwam bij mij vanwege haar overgewicht en de gezondheidsklachten die hiermee samenhangen. Ik legde haar uit dat hoogbegaafdheid invloed kan hebben op je gezondheid en dat haar lichaam daardoor overgevoelig kan reageren. We startten het traject “A Change,” waarin we intolerantietesten uitvoerden, supplementen inzetten, en coaching sessies hielden.
Tijdens het traject ontdekten we dat ze veel te weinig at, slechts 1200 kcal per dag, terwijl ze met haar overgewicht eigenlijk rond de 3000 kcal zou moeten zitten. We pasten haar voedingspatroon aan, waarbij ze meer gezonde en voedzame dingen ging eten en leerde om weer van eten te genieten. De intolerantietest gaf ons inzicht in welke voedingsmiddelen ze beter kon vermijden, zoals melk, ei, gluten, amandelen, en koolzaadolie, die ongemerkt klachten veroorzaakten.
Na het aanpassen van haar voeding en supplementen, en het werken aan darmherstel, merkte ze al snel een groot verschil. Haar buik werd rustiger, en klachten zoals winderigheid verdwenen. Ze vertelde me later: “Mijn buik is een stuk rustiger, ik heb niet meer last van die scheten, ik lig met een ontspannen buik op bed. Ik besef nu pas hoe erg mijn buik mij in de weg gezeten heeft, want ik ervaarde dit als normaal.” Door persoonlijke begeleiding en ondersteuning via WhatsApp kon ze tussendoor vragen stellen, wat haar enorm hielp. We evalueerden elke week haar voortgang en pasten de aanpak aan waar nodig, wat leidde tot het geweldige resultaat dat ze nu ervaart. Ze is nog bezig met het coachingtraject, maar heeft al grote stappen gezet richting een gezonder en gelukkiger leven.
Praktische leefstijltips om met je hoogbegaafdheid en hoogsensitiviteit om te leren gaan
Hieronder vind je een aantal leefstijltips om gelijk je klachten te verminderen, zoals leren omgaan met overprikkeling, erachter komen welke voeding bij je past en grenzen stellen.
Omgaan met overprikkeling door meer rust te nemen
Ben je snel overprikkeld? Plan dan regelmatig rustmomenten in. Neem gedurende de dag korte pauzes om even op adem te komen, vooral na intense activiteiten of sociale interacties. Zorg minimaal voor drie eetpauzes en nog eens drie om te bewegen of rusten. Plan regelmatig vrije dagen of rustige avonden in om op te laden, vooral na drukke periodes op werk of in je persoonlijke leven. Creëer een rustige omgeving waar je je kunt terugtrekken, zodat je vrij bent van harde geluiden en fel licht, om je zintuigen te kalmeren. Gebruik eventueel een noisecancelingkoptelefoon om jezelf af te sluiten. Het is ook heel effectief om mindfulness en ademhalingstechnieken te gebruiken wanneer je je overprikkeld voelt. Doe bijvoorbeeld een meditatie om makkelijker in slaap te komen of om rust te krijgen in je hoofd. Op YouTube kun je veel gratis meditaties vinden die je kunt gebruiken.
Stel duidelijke grenzen
Als je zowel hoogbegaafd als hoogsensitief bent, is het stellen van grenzen enorm belangrijk voor je welzijn. Je scherpe intellect en intense gevoeligheid kunnen ervoor zorgen dat je snel overweldigd raakt door prikkels en verantwoordelijkheden, zowel op het werk als in persoonlijke relaties. Het is daarom essentieel om duidelijk je grenzen te bewaken, zodat je niet overprikkeld raakt en je energie op peil blijft. Door ‘nee’ te zeggen tegen te veel verplichtingen en tijd vrij te maken voor rust en herstel, bescherm je jezelf tegen uitputting en stress, en kun je je unieke talenten beter inzetten zonder jezelf te verliezen.
Kom erachter welke voeding en leefstijl bij je past
Wil je erachter komen welke voeding er bij je past? Doe dan een intolerantietest! Door het inzetten van een voedselintolerantietest kom je erachter welke voeding je gevoelig voor bent. Mocht blijken dat je overgevoelig bent voor gluten en zuivel, dan kun je dit gedurende zes tot acht weken vermijden om te zien of dit je klachten vermindert. Ben je benieuwd voor welke voeding jij overgevoelig bent? Kies dan voor een van mijn leefstijlprogramma’s voor hoogbegaafde en hoogsensitieve vrouwen! We starten altijd met een intolerantietest en ik coach je naar een gezonde leefstijl. Je leert ook om te luisteren naar signalen van je lichaam, zodat jij je energie kunt verhogen en klachten kunt verminderen. Je bent altijd welkom voor een gratis en vrijblijvend telefonisch of online leefstijlgesprek om met mij te bespreken wat jij nodig hebt.
Conclusie connectie hoogbegaafdheid en hoogsensitiviteit
Hoogbegaafdheid en hoogsensitiviteit zijn nauw met elkaar verbonden en hebben een aanzienlijke invloed op zowel je mentale als fysieke gezondheid. Door je bewust te zijn van deze connectie en je leefstijl daarop aan te passen, kun je beter omgaan met de uitdagingen die deze combinatie met zich meebrengt. Je kunt je hoogbegaafdheid en hoogsensitiviteit zelfs gaan gebruiken als kracht. Wil je meer weten over hoogbegaafdheid en hoogsensitiviteit? Download dan mijn gratis ebook voor meer inzichten en praktische tips!
Studies over hoogbegaafdheid in combinatie met hoogsensitiviteit
- Linda Silverman, How Sensitivity Is Linked to Brilliance, feb. 2023, Psychology Today
- De Gucht, V., Woestenburg, D. H. A., & Backbier, E., Do gifted individuals exhibit higher levels of Sensory Processing Sensitivity?, 2023, Journal of Research in Personality
- Sensitivity Research Group, The Different Faces of (High) Sensitivity, 2022, Journal of Personality Assessment
Disclaimer: Deze blogpost vertegenwoordigt mijn persoonlijke mening en standpunt als gezondheidsexpert en biedt geen medisch advies. Raadpleeg altijd een gekwalificeerde zorgverlener voor persoonlijke gezondheidsvragen.