Hoogbegaafd en bore-out: oorzaken en wat je kunt doen

Een bore-out wordt vaak over het hoofd gezien, maar het komt verrassend veel voor bij mensen die hoogbegaafd zijn. Ik weet er alles van, want ik belandde eerst in een burn-out en vanwege onderprikkeling daarna in een bore-out. Waar een burn-out vaak veroorzaakt wordt door overmatige stress en werkdruk, ontstaat een bore-out juist door onderprikkeling en verveling. Voor hoogbegaafden, die doorgaans behoefte hebben aan uitdagingen en variatie, is het risico op een bore-out extra groot. Maar wat is een bore-out precies en hoe kun je dit voorkomen of ervan herstellen als je hoogbegaafd bent? Dat lees je allemaal in deze blog, inclusief een casus.

Waarom heb je als je hoogbegaafd bent meer risico op een bore-out?

Hoogbegaafden hebben vaak een sterkere behoefte aan mentale uitdaging en variatie dan gemiddeld. Je kunt als hoogbegaafde over het algemeen snel door taken heen gaan en vindt het moeilijk om gemotiveerd te blijven bij routinematig of eenvoudig werk. Dit leidt tot verveling, vooral als je potentieel niet volledig benut wordt. Bovendien heb je als hoogbegaafde vaak een breed interessegebied, wat ervoor zorgt dat je je in één enkel beroep of taak snel beperkt kunt voelen. Als deze onderprikkeling lang aanhoudt, is een bore-out soms onvermijdelijk.

Wat is een bore-out en wat zijn de symptomen?

Een bore-out ontstaat wanneer je langdurig te weinig uitdaging ervaart in je werk of dagelijks leven. Dit leidt tot verveling, apathie en uiteindelijk zelfs fysieke en mentale klachten. Waar je bij een burn-out uitgeput raakt door te veel stress, raak je bij een bore-out juist gedemotiveerd door een gebrek aan stimulerende activiteiten. De gevolgen kunnen net zo ingrijpend zijn als bij een burn-out, met symptomen zoals vermoeidheid, darmklachten, hoofdpijn, vage klachten, somberheid, en een gevoel van nutteloosheid.

Verschillen tussen een bore-out en burn-out

Hoewel bore-out en burn-out vaak met elkaar verward worden, zijn er belangrijke verschillen:

• Burn-out: dit wordt veroorzaakt door overbelasting en te veel stress, vaak zowel privé als op werk. Je voelt je uitgeput, gestrest en overweldigd door alles wat je moet doen.
• Bore-out: dit ontstaat door verveling en gebrek aan uitdaging. Je voelt je niet gestimuleerd, verveelt je vaak en krijgt geen energie van wat je doet.

In beide gevallen voel je je leeg, ongeïnspireerd en uitgeput, maar de oorzaak is anders. Herken jij je meer in de symptomen van een burn-out? Lees dan mijn blog ‘Hoogbegaafd en een burn-out: wat werkt wel?’. Herken jij je in een bore-out? Lees dan verder voor de oorzaken, hoe je een bore-out kunt voorkomen en hoe je ervan kunt herstellen.

Hoe kun je een bore-out voorkomen als je hoogbegaafd bent?

Gelukkig zijn er manieren om een bore-out te voorkomen, vooral als je weet dat je hoogbegaafd bent en gevoelig voor onderprikkeling.

• Zoek uitdaging in je werk: praat met je werkgever over de mogelijkheden om uitdagendere taken op je te nemen. Als dat niet mogelijk is, kijk dan naar andere rollen of projecten binnen of buiten je werk die beter bij je capaciteiten passen. Als dit onvoldoende helpt, kun je ook een loopbaancoach inschakelen om uit te zoeken welke baan en organisatie wel bij je past.
• Blijf jezelf ontwikkelen: je hebt als je hoogbegaafde bent vaak behoefte aan intellectuele groei. Zoek naar cursussen, workshops, of zelfstudie in onderwerpen die je interesseren. Dit houdt je brein scherp en zo blijf je energiek.
• Creëer variatie: probeer variatie in je dagelijkse leven te brengen. Wissel je werk af met andere activiteiten, zoals creatieve projecten, sporten of nieuwe hobby’s. Misschien vind je het wel leuk om muziek te maken, te schilderen of wat vaker te wandelen of sporten.
• Kom in contact met andere mensen die hoogbegaafd zijn: samenwerken met gelijkgestemden kan je inspireren en motiveren. Zoek een netwerk van hoogbegaafden op waarin je ervaringen kunt delen en elkaar kunt ondersteunen. Dit kan een werkgroep zijn, maar ook een creatieve of muzikale workshop. 

Hoe herstel je van een bore-out als je hoogbegaafd bent?

Als je eenmaal in een bore-out bent beland, is het belangrijk om goed voor jezelf te zorgen en langzaam de weg terug te vinden naar een gezond, evenwichtig leven.

1. Start met gezonde voeding en leefstijl: een gezonde leefstijl is essentieel voor je herstel. Zorg ervoor dat je een gebalanceerd dieet hebt met voldoende voedingsstoffen die je energie geven, zoals fruit, groenten, gezonde koolhydraten, eiwitten en vetten.
2. Kies voor hoogwaardige supplementen: supplementen zoals vitamine D3, magnesium en omega-3 visolie kunnen helpen om je energieniveau en mentale gezondheid te ondersteunen. In mijn traject adviseer ik ook welke supplementen jou kunnen ondersteunen.
3. Kom erachter of je een intolerantie hebt: mensen die hoogbegaafd zijn, hebben vaak een gevoeliger lichaam. Hierdoor ben je vatbaarder voor voedselintoleranties. Door erachter te komen waar je wel en niet tegen kunt, kun je je voeding aanpassen en zo beter herstellen. Lees meer over waarom ik altijd start met een intolerantietest.
4. Kom in beweging: lichaamsbeweging is belangrijk om uit een bore-out te komen. Kies activiteiten die je leuk vindt, zoals wandelen, hardlopen, klimmen of zwemmen. Bewegen helpt niet alleen fysiek, maar zorgt er ook voor dat je mind op een positieve manier geprikkeld wordt.
5. Neem kleine stappen: verwacht niet dat je in één keer volledig hersteld bent. Begin met kleine, haalbare doelen. Bijvoorbeeld een nieuw boek lezen of een nieuwe cursus volgen. Dit geeft je weer een gevoel van vooruitgang zonder dat je jezelf overweldigt. Schrijf ook je successen op, want dat helpt je om gemotiveerd te blijven.
6. Zoek professionele hulp: een coach of therapeut die ervaring heeft met hoogbegaafdheid en bore-out kan je helpen om inzicht te krijgen in de oorzaak van je klachten en samen met jou een plan opstellen om weer in balans te komen. Ik ben zelf hoogbegaafd en weet alles over de uitdagingen hierbij.

Ben je benieuwd naar mijn effectieve traject voor hoogbegaafde vrouwen met een bore-out, energieklachten en andere lichamelijke symptomen? Bekijk dan mijn pagina over het A Change traject! Je bent altijd welkom voor een gratis telefonische of online leefstijlgesprek, waarbij ik je gelijk tips geef en meer vertel over mijn programma bij o.a. een bore-out.

Casus bore-out en hoogbegaafd

Mevrouw M. een moeder van begin 30, met twee kinderen op de basisschool, zat al twee jaar in de ziektewet vanwege een burn-out. Ze meldde zich aan voor een traject bij de psycholoog en begon ondertussen bij de praktijkondersteuner. Het advies dat ze kreeg was simpel: “Ga maar op de bank zitten en doe het rustig aan. Je mag wandelen in het bos, maar liever alleen, zonder afleiding. Anders blijf je constant geprikkeld en bezig met anderen.” Voor haar gevoel moest ze niks doen en wachten tot er plek was bij de psycholoog.

Toen ze eindelijk bij de psycholoog kwam, kreeg ze weer hetzelfde advies: “Ga maar stil zitten.” In het begin ging dat nog wel, omdat haar lichaam uitgeput was en ze veel sliep. Maar van al dat slapen werd ze alleen maar vermoeider. Het stilzitten begon haar te frustreren. Ze werd gek van de vingervlekken op de ramen en de rommel op de eettafel. Als ze probeerde een boek te lezen, kwamen er honderd to-do lijstjes in haar hoofd. Ze dacht: “Ik mag er niets mee doen, ik moet wachten en stilzitten, mediteren, en verder niets.”

Dit werkte juist tegen haar. Ze kwam aan in gewicht en had zelfs antidepressiva nodig. In de winter werd het nog erger. Ze zat veel binnen, bewoog weinig en kreeg ook nog eens last van vreetbuien. Alles leek tegen haar te werken. Uiteindelijk raakte ze zo onderprikkeld dat ze in een bore-out belandde.

Tijdens haar burn-out was ze overprikkeld, maar niet in alles. Ze kon prima bewegen en sporten, zolang haar hartslag niet te hoog werd. Ik adviseerde haar om activiteiten te doen die haar energie gaven. Herstellen van een burn-out draait immers niet alleen om prikkels verminderen, want dan kom je in een bore-out terecht. Door balans te vinden en dingen te doen die ze leuk vond, in combinatie met gezonde voeding en supplementen, vond ze een nieuwe baan en voelt ze zich nu goed. Ze heeft wel hulp voor het huishouden, omdat die vingervlekken haar nog steeds storen. Door op andere gebieden prikkels toe te voegen, kon ze beter omgaan met de overprikkeling die tot haar burn-out had geleid, en actie ondernemen.

Conclusie hoogbegaafd en bore-out

Een bore-out kan bij hoogbegaafden net zo slopend zijn als een burn-out, maar het goede nieuws is dat je, met de juiste aanpak, kunt herstellen en je weer energiek en gemotiveerd kunt voelen. Door uitdagingen op te zoeken, variatie in je leven te brengen en goed voor jezelf te zorgen, kun je de balans terugvinden en voorkomen dat je in een bore-out terechtkomt.

Ben je benieuwd naar mijn effectieve traject voor hoogbegaafde vrouwen met een bore-out? Plan dan een gratis telefonisch of online leefstijlgesprek met mij. Neem vandaag nog de eerste stap naar je herstel!

Studies hoogbegaafd in combinatie met een bore-out

1. Elshof, A.A. (2018). Giftedness and bore-out: The under-challenged mind in the workplace. Master thesis. Nijmegen: Radboud University.
2. Fiedler, E.D., & Nauta, N. (2020). Bore-out: A challenge for unchallenged gifted (young) adults. Updated: March 23, 2020.

3. Taris, T., & den Ouden, M. (2022). Bore-out and its relationship with the job-related skills and knowledge of working people. Master thesis. Utrecht: Universiteit Utrecht.

Disclaimer: Deze blogpost vertegenwoordigt mijn persoonlijke mening en standpunt als gezondheidsexpert en biedt geen medisch advies. Raadpleeg altijd een gekwalificeerde zorgverlener voor persoonlijke gezondheidsvragen.